Wenn en lütte Spraak as dat Soorbsche oder dat Plattdüütsche en echte Tokumst hebben schall, denn sünd dorför fastschreven Regeln nödig. Dat stunn fast an´n Dingsdag, 21. Juni op den drüdden FUNKLOCK-STOPPEN-Onlineavend to dat Thema „Spraak un Gesett“. Bummelig dörtig Deelnehmers ut Sprekergrupp, Politik, Wetenschop un Medien harrn sik dortoschalt.
En Gesett för Platt?
Referent weer Měto Nowak ut dat Brannenborgsche Kultusministerium in Potsdam. Dat Bunnsland Brannenborg hett siet 1994 en Sorbengesett un is jüst dorbi un arbeidt ok an en Nedderdüütschgesett, wat – so dat dörch den Landdag kümmt – Vörbild warrn kann för anner Platt-Bunnslänner. Wo groot de Inslag is, den Rechtsnormen för de Sprekers hebbt, wiesen de velen Bispelen, de Nowak ut dat
Soorbsche bringen kunn.
De Utbu vun de Spraak
Een dorvun liggt op dat Feld vun de Sichtborkeit vun Spraak in den öffentlichen Ruum. Woneem tweesprakige Oorts- un Verkehrsschiller Plicht sünd, woneem tweesprakige Henwiesschiller an Gebüden begäng sünd, dor mutt de Spraak flott maakt warrn, dat se düsse Opgaav beschicken kann. En Kommission mutt her, de rutfinnt, wat de beste soorbsche Utdruck is för Saken, för de dat betto noch keen gifft, oder woneem en olen Utdruck, de harr passen kunnt, verswunnen is un nu wedderhaalt warrn kann.
Dat Winnen vun niege Domänen
Dat geiht sodennig nich blots dorüm, dat en Soorbsch Woort op en Schild steiht, dat geiht ok dorüm, dat Strukturen opbuut warrt, de de Spraak wiederentwickelt un so mööglich maakt, dat de Spraak ok för Rebeten as Medien, Verwalten, Hoochschool döggt. De Spraakwetenschop snackt vun Spraakdomänen.
Dat Ansehn vun de Spraak
Dat Vörkamen in wisse Domänen kann dat Ansehn vun en Spraak, de vörher minnachtig bekeken worrn is, verbetern. Minschen lehrt en Spraak, de Ansehn hett, ehr se en Spraak lehrt, de se sülvst un de eensprakige Mehrheit keen Weert mehr bileggt. De soorbschen Oortsnaams in wisse Streken hebbt blangen de düütschen Naams offiziellen Status. Se kaamt sodennig ok in´t Navigatschoonssystem vör un stütt so dat soorbsche Gespreek vun Soorben in´t Auto, ehr se na´t Düütsche wesselt, wiel ok de Maschien Düütsch snackt. De List vun de Effekten, de en lütt Gesett, wat tweesprakige Schiller vörschrifft, hett, kann een noch lang wiederschrieven.
Strategisch dinken
Wichtig is, so Nowak, dat de Lobbyisten vun de Spraak sik kloor warrt, wat ehr Spraak bruukt, un dat se dat düütlich utspreekt. Helpen deit dat, wenn se weet, wokeen in Verwalten un Politik de Lüüd mit apen Ohren sünd för dat Thema. Goot is ok, wenn dat glückt, junge Lüüd över düt Thema in Kontakt mit Politik to bringen. Referent Měto Nowak sülvst is en Bispeel. Ut den Spraakaktivismus is för em en Baantje worrn. In´t Potsdamer Kultusministerium arbeidt he vundaag as Referent vun den Lannsbeopdraagten för de Soorben.
Keen Ünnerscheed twüschen Regionaal- un Minnerheitenspraak
Dat Inföddern vun Gesetten hett in den plattdüütschen Lobbyismus noch nich veel Ruum. As een vun de Grünnen dorför nöömt de FUNKLOCK STOPPEN-Organisatoren den Ümstand, dat vele Plattdüütschen sülvst meent, dat en Regionalspraak weniger Rechten tosteiht as en Minnerheitenspraak. Obgliek he sülvst to en Minnerheit höört, seggt Měto Nowak kloor nee to so en Bild. Poor mal hett he in sien Vördrag ünnerstütt, wat de Organisatoren vun den Onlineavend dorüm to Anfang för FUNKLOCK STOPPEN offiziell verkloort hebbt:
„Wi wüllt, dat Minnerheitenspraken un Regionalspraken gliek behannelt warrt. De Grund: All Spraken bemööt de sülvigen Swoornissen – de Sprekers warrt weniger, de Spraak an sik verfallt -, un wi wüllt all de Spraken den glieken Weert tospreken. Wi appelleert sünnerlich an de Sprekers vun dat Nedderdüütsche, dat se de egen Spraak achten doot.“ (FUNKLOCK STOPPEN, 21.06.2022)
Langen Weg
De eenunhalv Stünnen to „Spraak un Gesett“ hebbt Masse Themen ansneden, de elkeen för sik en egen Wekenenn-Warksteed utfüllen kunnen, wat een vun de Deelnehmers sä. Referent Měto Nowaks wichtigsten Tip för de plattdüütschen Aktivisten keem toletzt: En langen Aten hebben un nich den Moot verleren.
Achtergrund:
FUNKLOCK STOPPEN sett sik dorför in, dat na Vörbild vun anner lütte Spraken in Europa ok de plattdüütsche Sprekergrupp mit en öffentlich-rechtlich Medienanbott versorgt warrt, wat elkeen Dag sennen deit un mit de sülvige Qualität as in hoochdüütsche Programmen op Platt över Welt un Region berichten deit, dorto dat Wedder anseggt un Kortwiel anbütt. Dragen warrt de Kampagne vun Bundesraat för
Nedderdüütsch/Nedderdüütschsekretariat un Sleswig-Holsteenschen Heimatbund mit Ünnerstütten vun mehr as 30 Institutschonen in all acht plattrelevanten Bunnslänner.
Mehr Info: www.funklockstoppen.de
Kontakt: j.graf@heimatbund; info@niederdeutschsekretariat.de
