Im Gespräch mit Jan Graf, Referent für Niederdeutsch und Friesisch beim Schleswig-Holsteinischen Heimatbund
Wie bist du auf die Idee gekommen einen plattdeutschen Podcast zu starten und wieso heißt dieser „spraak!“?
Verleden Vörjohr heff ik bi Facebook mal en Bidrag to dat Woort „Snutenpulli“ schreven. Mien Positschoon, de ik dor dütlich maakt heff, hett mi veel Kritik ok vun „Plattdüütsche“ indragen. De Saak hett Spaaß maakt. Mi is kloor worrn, wo nödig wi uns strieden mööt. Nu hööp ik, dat jichenseen miene Podcasts höört un seggt: Wat vertellt de Mann för en scheven Kraam. Wi sünd all beten to leev mitenanner in de plattdüütsche Welt. Weer schöön, wenn wi mehr Kritik öven un nadenken kunnen över dat Bild, dat wi as Spreker afgeevt, över dat, för dat wi uns würklich politisch insetten schullen, över Saken, de wi över uns Spraak glöövt, un de veellicht gor nich stimmt. Kort un goot: So as bi jedeen, de Podcast maakt: Ik will Kommunikatschoon. Wat den Naam „spraak!“ angeiht, dor mutt ik nu würklich platt antern: En annern is mi nich infullen! De vulle Titel is jo: spraak! – De Heimatbund-Podcast to plattdüütsche Kultur in Sleswig-Holsteen – ik glööv, dor kann een sik rasch vörstellen, wat dat ween schall.
Worüber sprichst du in deinem Podcast und warum?
En egen Spraak is en grote geistige Ressourss. Dat is nich sünnerlich klook, sowat eenfach fallen to laten. To Recht sett sik vele Minschen för dat plattdüütsche Wiederleven in. De Politik speelt dor to'n groten Deel beter mit as noch vör Johren. Wo wi nu sodennig beslaten hebbt, Plattdüütsch schall en Tokumst hebben, dor will ik poor Saken vörslaan, an de wi veellicht denken kunnen bi uns Vörhebben. Wi kunnen wieswarrn, dat ok uns Platt strukturelle Gewalt mitkregen hett. Wi kunnen wieswarrn, dat wi an vele Steden noch ümmer veel ringer utstatt sünd as anner lütte Spraken in Europa. Wi kunnen wieswarrn, dat wi as Aktivisten mitünner dat Gode wüllt, man dat Slechte doot. Un wenn wi dat wieswarrt, denn köönt wi veellicht noch beter warrn mit dat, wat wi jo nu schiens beslaten hebbt. Oder dat is all Tüünkraam, wat ik vertell. Un dor hööp ik, dat mi dat denn fründlich seggt warrt. Noch eenmal: Ik will Kommunikatschoon.
Wen willst du mit deinem Podcast erreichen?
Dat is en Podcast för Minschen, de in Job un Ehrenamt plattdüütsch aktiv sünd, Lüüd, de en Sinn seht in Mehrsprakigkeit un de Lust hebbt, uns Bidrag to de Veelfolt in de Welt aftolevern.
Was ist dir besonders wichtig bei der Gestaltung des Podcasts?
Dat is allens noch Kruut un Röven. Ik vertell eenfach. Ik hööp, dat sik mit de Tiet sowat as en Foorm rutschellen warrt.
In deinem Podcast sprichst du darüber, dass die Medien oft nur selbstreferenziellen Kontext liefern. Was glaubst du woher kommt das? Und wie könnte man das ändern?
Wi hebbt keen Medium, dat op Platt över de Welt bericht. Wi hebbt hoochdüütsche Medien, de korte Sennestrecken för Platt freehoolt. Platt is sodennig alltiet wat besünners in düsse Medien – so besünners, dat dor nich blots op Platt, man ok gliek över Platt snackt warrt: Plattdüütsch Theater, Plattdüütsch Musik, Plattdüütsch sünstwat. Ik bün övertüügt, dat wi dat nich ännern köönt, un ik meen ok nich, wi schullen noch länger besnacken, woans de hoochdüütschen Medien de plattdüütsche Fraag hanteert. Wi schullen uns dor lever op inrichten, dat wi to en egen plattdüütsch Medium kaamt, dat uns uns Welt un uns Tiet in uns Spraak beschrifft, infangt, un sodennig uns Spraak wedder Platz gifft in düsse Tiet un düsse Welt.
Über welche Themen würdest du gerne sprechen, die nicht selbstreferenziell sind?
Mien Podcast is afsluuts sülvstreferenziell un warrt dat per se blieven. Snackt wi wieder vun dat Medien-Thema, so segg ik nochmal: Wi bruukt en egen Medium. Un düt Medium bericht op Platt över allens, wat to vermellen is: Corona, Bergkarabach, dat Klima.
Gab es Rückmeldungen zu den bisherigen Folgen? Inwieweit haben sich vielleicht sogar schon Diskussionen entwickelt?
Hier un dor gifft dat Bischriften op Facebook. Man so richtig is noch nix in Gang kamen. Ik maak liekers wieder. Düsse Stremel sünd ok ümmer en Gelegenheit, egen Positschonen nochmal klorer vörenanner to kriegen, un dat helpt mi bi mien Arbeit as Referent för Nedderdüütsch un Freesch.
Gibt es andere Podcasts, die du empfehlen würdest?
Podcasts sünd super, man wenn ik wat empfehlen schall, denn mööt wi nochmal na dat Rebeet Medien, un ik hööp, ik gah Ju nich bilütten op de Nerven dormit: Kiekt Ju an, woans anner lütte Spraken in Europa medial versorgt sünd un vergliekt dat mit uns Spraak. DAT is de wichtige Fraag, nich jichenswelk Podcasts vun enkelte Spraakaktivisten!
Wie geht es mit deinem Podcast weiter? Planst du, auch mal Gäste in den Podcast einzuladen, wie zum Beispiel die Praktikantin des SHHB in Folge 2?
Dat geiht jüst so freehand wieder as betto. Un - kloor – dor kaamt ok mal anner Lüüd to Woort, sachts ok mal welk vun`t Niederdeutschsekretariat...
In deinem Podcast forderst du die Hörer*innen dazu auf, sich mit Themenvorschlägen an dich zu wenden – das möchte ich hiermit tun 🙂 Wie wäre es mit einer Folge zu dem Thema: Spracherwerb außerhalb der Bildungssysteme?
Lustig - jüst is en Podcast to dat Sprakenlehren BINNEN dat Billenssystem rutkamen: „Platt in de School – Worüm egentlich?“ – To hören op den Heimatbund-Kanal bi Soundcloud. Wi warrt sehn, wat in`n November schreven warrn will. Hartlichen Dank för den Vörslag un Dien Fragen.
To'n Anhören:
SHHB · SPRAAK! 26. Okt. 2020 - Platt in de School. Worüm egentlich?
Alle Folgen des Podcasts gibt es auf dem Heimatbund-Kanal bei Soundcloud zu hören.
Das Interview führte Meret Buchholz.